Notatki Peverell - Układ Słoneczny.

1. Definicja planety.

Planeta – obiekt astronomiczny, który okrążą planetę, w odróżnieniu od gwiazd świecą światłem odbitym. We wnętrzu planet nie zachodzą reakcje termojądrowe i są wystarczająco duże żeby uzyska prawie kolisty kształt. Reakcje przeprowadzają tylko gwiazdy i kształt kulisty. Cecha: dominacja na orbicie. Ciało, aby zostać planetą, musi oczyścić swoją orbitę z innych względem dużych obiektów.
Pluton ma kształt kulisty, a planetą nie jest. Od 2006 roku jest planetą karłowatą. Pluton krąży w tak zwanym Pasie Kuipera i razem z nim krąży bardzo dużo planetoid, niektóre o pokaźnych rozmiarach. Jest to właśnie różnica planety od planet karłowatych.

Planeta:

Ciało niebieskie
Chłodniejsza od gwiazd
Na tyle masywna, ze ma prawie kulisty kształt
Orbituje wokół gwiazdy
Porusza się po elipsie
Świeci światłem odbitym
Dominuje na swojej orbicie (oczyściła przestrzeń w pobliżu swojej orbity)
Obiega gwiazdę
Pozostałości gwiezdne
Kulisty kształt [przynajmniej prawie], bardziej elipsa
Planety świecą tylko światłem odbitym
Planety oczyściły swoją orbitę z innych większych ciał.
Dominuje na orbicie.

2. Planety i planety karłowate.

Planet w Układzie Słonecznym jest 8.

Planety karłowate jest 5:

Ceres [najbliżej Ziemi],
Pluton,
Makemake,
Haumea
Eris [najdalej Ziemi].

Planeta karłowata – jeśli jakieś ciało niebieskie spełnia wszystkie warunki na bycie planetą oprócz ostatniego „oczyszczenia swojej orbity”. Za okrągłe na planetoidę i za małe, za słabe na planetę.

Planety karłowate:

Jest na tyle masywna, że ma kulisty kształt
Orbituje wokół gwiazdy
ALE NIE dominuje na swojej orbicie

3. Podział planet Układu Słonecznego.
a) Pierwszy podział:

Zewnętrzne – znajduje się na zewnątrz pasu asteroid [pas planetoid]. Planety: Jowisz, Saturn, Uran i Neptun.
Wewnętrzne - znajduje się na wewnątrz pasu asteroid [pas planetoid]. Które są położone wewnątrz tego pasa, czyli bliżej Słońca niż on sam. Planety: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars.

b) Drugi podział:

Skaliste to planety wewnętrzne, czyli: : Merkury, Wenus, Ziemia, Mars.
Gazowe olbrzymy to planety zewnętrzne: Jowisz, Saturn, Uran i Neptun.

Różnice między planetą skaliste a gazowe olbrzymy:

Skaliste są zbudowane ze skał, gazowe z gazów
Gazowe mają większą masę niż skaliste
Skaliste mają większą gęstość niż gazowe
Gazowe posiadają system pierścieni, a skaliste nie
Gazowe mają więcej księżyców niż skaliste: Merkury i Wenus – zero księżyców, Mars – dwa księżyce, a Ziemia – 1 księżyc.

c) Trzeci podział:

Dolne – leżą bliżej Słońca niż Ziemia, czyli planety: Merkury i Wenus.
Górne – leżą dalej od Ziemi, czyli Mars, Jowisz, Saturn, Uran i Neptun.

4. Zestawienie wiadomości o planetach skalistych.
Skaliste to Planety wewnętrzne, czyli: : Merkury, Wenus, Ziemia, Mars.
a) Merkury - charakterystyka

Pierwsza planeta Układu Słonecznego
Został on nazwany imieniem rzymskiego boga kupców i handlarzy, który jako posłaniec bogów potrafił się bardzo szybko poruszać się wokół Słońca i zajmuje to 88 dni.
Najkrótszy okres wynika z faktu, że jest on najbliżej, więc ma najkrótszą odległość do pokonania, a ponadto im bliżej planeta znajduje się Słońca, tym większą ma prędkość. Odległość znajduje się Merkury od Słońca to 0,39 au [jednostka astronomiczna, czyli średnia odległość Ziemi od Słońca. To miara bardzo powszechnie używana dla określania odległości w Układzie Słonecznym].
Ruch wirowy, czyli wokół własnej osi, to jest on bardzo wolny. Jeden obrót zajmuje mu 59 dni ziemskich.
176 dni – z nałożenia się na siebie ruchu obrotowego i obiegowego. Sam obrót wynosi 59 dni, będziemy to definiować w dniach, w kontekście doby słonecznej, czyli mówimy tutaj o takim gdzie wyznacznikiem jest położenie Słońca na niebie. W momencie kiedy zaobserwujemy wschód Słońca, to następnego dnia o wschodzie powiemy, że minęła doba.
Posiada śladową [szczątkową] atmosferę ⇒ bardzo cienka atmosfera:
a) Jest za mały, aby ją przyciągnąć. Zdmuchuje i niszczy atmosferę wiatr słoneczny. Im mniejsza masa, tym mniejsza grawitacja, czyli przyciąganie. Merkury nie jest w stanie odpowiednio mocno przyciągnąć gazów atmosferycznych.
b) Odległość od Słońca – jest on tak blisko, że działanie wiatru słonecznego jest bardzo wyraźne i stopniowo odzierał planetę z atmosfery. Jej brak oraz wolna rotacja powodują, że Merkurym są ogromne amplitudy temperatury.
Temperatura nieoświetlona [noc] -173 stopni, w oświetlona [dzień] 427 stopni.
Brak satelitów naturalnych [księżyców].

b) Podstawowe informacje o Wenus

Została nazwana imieniem rzymskiej bogini piękna i miłości, przypuszczalnie dlatego, że pięknie świeci na niebie.
Nazywana planetą bliźniaczą [siostrą] Ziemi. Ponieważ jest podobna do Ziemi pod względem wielkości, gęstości, składu, masy.
Najgorętsza [najcieplejsza] planeta w Układzie Słonecznym => największa temperatura.
Temperatura: 737 K [C = K – 273 C = 737 – 273 C = 464]
Wenus posiada bardziej gęstszą atmosferę, na którą składa się przede wszystkim dwutlenek węgla [gaz cieplarniany], co powoduje powstawanie na Wenus największego efektu cieplarnianego. Ciepło, które przedostaje się do Planety, zostaje przy niej na długo „uwięzione”. W atmosferze występują też jasne chmury kwasu siarkowego, przez co nie można jej powierzchni zobaczyć z Ziemi, aby ją poznać [powierzchnię] trzeba było wysłać sondy kosmiczne.
Druga planeta od Słońca
Planeta skalista
Brak satelitów naturalnych [księżyców].

4. Zestawienie wiadomości o planetach gazowych.
a) Atmosfery gazowych olbrzymów.

Gazowe olbrzymy zbudowane są z gazów. Nie ma stałej powierzchni, ale za to występują rozległe atmosfery. Trudno powiedzieć, gdzie one się kończą, trudno też podać w miarę dokładnie temperaturę tam panującą. Najczęściej mierzy się ją przy powierzchni. Atmosfera zbudowana z dwóch pierwiastków: wodór i hel. W różnych proporcjach, w zależności od planety. Uran i Neptun zawierają dodatkowo metan, choć oczywiście w znacznie mniejszych ilościach. Jest to wystarczające, aby wpłynąć na kolor tych planet. Metan rozprasza zielone i niebieskie światło. Neptun jest niebieski, Uran jest niebieskawo-zielony. Wszystkie gazowe olbrzymy mają stosunkowo niewielkie gęstości.
b) Cechy planet gazowych

atmosfera
pierścienie
dużą ilość naturalnych satelitów czyli księżyców
gęstość
rotacja - Taka właśnie szybka rotacja powoduje także silne wiatry oraz powstawanie różnych zaburzeń atmosferycznych takich jak cyklopy i antycyklony, np. burze: Wielka Czerwona Plama występowała niegdyś na Neptunie, ale później zniknęła i zastąpiły ją inne, choć podobne burze oraz bardzo charakterystyczna sześciokątna burza na biegunie północnym.

c) Mars

Jest to czwarta planeta od Słońca
Planeta posiada pierścienie.
Znana głównie dzięki swojemu czerwonemu zabarwieniu, które jest spowodowane istnieniem tlenku żelaza (III) Fe2O3 na tej planecie „Czerwona Planeta”
Jej nazwa pochodzi od rzymskiego boga wojny w Mitologii Rzymskiej - Marsa
Temperatura: 210 K [C = K – 273 C = 210 – 273 C = - 63]

Księżyce:

Fobos

Deimos

d) Jowisz

Największa planeta Układu Słonecznego.
Planeta posiada pierścienie.
Posiada 67 księżyców. Najbardziej znane: Io, Europa, Ganimedes [jest to największy księżyc w całym Układzie Słonecznym] i Kallisto – ich wspólna nazwa to księżyce Galileuszowe. Właśnie Galileusz zaobserwował i odkryte w roku 1610.
Rotacja – najszybciej wokół osi obraca, zajmuje mu to 9,9 godziny.
Wielka Czerwona Plama – cyklop.

e) Saturn

Planeta o najmniejszej gęstości czyli 0,678. Jego gęstość jest mniejsza od wody, więc gdyby się znalazł w ogromnym oceanie, gdyby taki istniał, to mógłby pływać jak góra lodowa.
Posiada 62 księżyców. Najbardziej znane to: Tytan i Enceladus.
Planeta z najbardziej widoczny i najbardziej charakterystyczny systemem pierścieni.
Cyklopy np. Wielka Biała Plama

f) Uran

Gęstość: 1,27
Planeta posiada pierścienie

g) Neptun

Planeta posiada pierścienie.
Szybka rotacja powoduje silne wiatry na planecie.

h) Ziemia

Trzecia planeta od słońca
Ziemia leży w Układzie Słonecznym
Połozona jest wewnątrz pasa planetoid, czyni ją planetą wewnętrzną
Odległość Ziemi od Słońca to jest około 150 mln km, czyli 1,00000261 AU(1 AU od Słońca)
Największa(największej) gęstość: 5,515 m³ lub 5,513 g/cm³
Powietrznia: 510 072 000 km²
Atmosfera Ziemska: azot 78%, tlen 21%, argon ok. 1%, CO2 ok. 0,04%
Średnią temperaturę Ziemi na powierzchni: 288K 15 C (15 C K = 273 + 15 K = 288)
Wokół niej orbituje tylko 1 satelita naturalny: Księżyc
Warunki sprzyjają życiu na tej planecie: atmosfera, hydrosfera, powłoka ozonowa, magnetosfera
Jeden obieg [dnie] Ziemi wokół barycentrum Układu Słonecznego zajmuje około 365 dni
Najbliższa Ziemi gwiazda (oprócz Słońca) to Proxima Centauri